Гарын авлагыг ашиглах журам--Хоёр нутагтан, мөлхөгчдийг тодорхойлоход анхаарах зүйл--Хоёр нутагтны анги--Сүүлтэй хоёр нутагтны баг--Сүүлгүй хоёр нутагтны баг--Мөлхөгчдийн анги--Гүрвэлийн салбар баг--Могойн салбар баг

Хүрээлэн байгаа орчны дулаанаас биеийнх нь илч хамаардаг хуурай газрын хүйтэн цустан сээр нуруутан амьтдын үндсэн хоёр бүлгийг амьтан судлалын шинжлэх ухаанд хоёр нутагтан, мөлхөгчдийн анги гэж нэрлэдэг. Хоёр нутагтан, мөлхөгчид нь манай дэлхийн сээр нуруутан амьтад усан орчноос хуурай газарт шилжин улмаар илүү өндөр хөгжилтэй бүлээн цустан амьтад болох шувуу, сүүгээр бойжигчдын бүлэг үүсэж хөгжихөд онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн ажээ. Хоёр нутагтан, мөлхөгчид байгаль, аж ахуйд чухал ач холбогдолтой юм. Тэд хөдөө аж ахуй, хадлан бэлчээрийн хортон, өвчин үүсгэгч паразит хорхойг хүн, амьтанд дамжуулагч төрөл бүрийн шавьж, мэрэгчдийг идэж устгадгийн зэрэгцээ өөрсдөө байгаль, хүний ахуй амьдралд багагүй үүрэг гүйцэтгэж агнуурын амьтдын тэжээл болдог юм6 Энэ бүлэг амьтдаас физиологийн өндөр идэвхтэй бэлтгэмлийг гарган авч элдэв өвчин эмгэг анагаан эмчлэхэд хэрэглэж байна. Нөгөө талаар тэдгээр нь заримдаа шимэгч амьтдын завсрын эзэн болдог загас, ашигтай шувуудын үр төл, өндгийг идэх, хорт могой хүн амьтныг хазаж хордуулах зэргээр сөрөг үр дагавар үзүүлнэ. Гэвч тэдгээрийн ашигтай тал нь хортойгоосоо үлэмж давуу юм. Эдүгээ манай дэлхий дээр 8600 гаруй зүйлийн хоёр нутагтан8 мөлхөгчид орших бөгөөд тэдгээрээс монгол оронд 30 шахам зүйлийн амьтан тархжээ. Энэ товхимолд монгол орны хоёр нутагтан, мөлхөгчдийн өнгөт гэрэл зураг, тархалтын карт, гадаад хэлбэр, тархалт, амьдралын төлөв, төсөөтэй зүйлээс ялгагдах онцлог шинжүүдийн талаарх товч бичиглэлийг тус тус оруулжээ.